گوگل دیپ‌مایند ابزاری نوین به نام Aeneas (آنیاس) طراحی کرده است که با بهره‌گیری از هوش مصنوعی، به بازسازی و تحلیل کتیبه‌های لاتین آسیب‌دیده از دوران روم باستان می‌پردازد. این ابزار می‌تواند نه‌تنها مکان و زمان تقریبی نگارش یک متن باستانی را پیش‌بینی کند، بلکه واژگان گمشده در میان نوشته‌های شکسته یا فرسوده را نیز پیشنهاد دهد.
آنیاس که به نام قهرمان اسطوره‌ای تروا نام‌گذاری شده، حاصل همکاری میان تیم گوگل دیپ‌مایند و تاریخ‌دانانی از جمله دکتر تئا سومرشیلد از دانشگاه ناتینگهام است. این پروژه که به گفته سومرشیلد «چالشی بزرگ» بود، توانست تحولی چشمگیر در تحلیل متون باستانی ایجاد کند.
به‌کمک آنیاس، پژوهشگران قادرند کتیبه‌های مشابه را شناسایی کرده و با مقایسه ساختارها، متن‌ها و زمینه‌های تاریخی، درک عمیق‌تری از منشأ و معنا به دست آورند — امکانی که تاکنون بسیار دشوار و نیازمند دانش گسترده فردی بود.
این سامانه بر پایه پایگاه داده‌ای شامل ۲۰۰ هزار کتیبه لاتین — معادل ۱۶ میلیون کاراکتر — آموزش دیده و می‌تواند متن‌های جدید را به یکی از ۶۲ استان رومی نسبت دهد و زمان نگارش آن را با دقتی حدود ۱۳ سال تخمین بزند. در آزمایش‌ها، آنیاس توانست بازه زمانی دقیقی برای کتیبه مشهور Res Gestae Divi Augusti (شرح افتخارات امپراتور آگوستوس) پیشنهاد دهد — و نتایج آن با دیدگاه‌های مختلف پژوهشگران هم‌خوانی داشت.
در مثالی دیگر، آنیاس با تحلیل زبانی ظریفی، نشان داد که یک محراب نذری در شهر باستانی Mogontiacum (ماینتس امروزی در آلمان) تحت تأثیر نمونه‌ای قدیمی‌تر ساخته شده است؛ چیزی که حتی با چشم متخصصان نیز به‌سادگی قابل‌تشخیص نبود.
این ابزار که اکنون در دسترس پژوهشگران قرار دارد، در همکاری آزمایشی با ۲۳ تاریخ‌دان مورد استفاده قرار گرفت و در ۹۰٪ موارد اطلاعات زمینه‌ای مفیدی ارائه داد. پروفسور مری برد، کلاسیک‌دان دانشگاه کمبریج، آن را «تحولی واقعی» توصیف کرده است.
پروفسور جاناتان پراگ از دانشگاه آکسفورد نیز تأکید کرد که با کمک این ابزار، نه‌تنها می‌توان تفسیرهای موجود را بازبینی کرد، بلکه طیف وسیع‌تری از افراد نیز امکان مشارکت در پژوهش‌های باستان‌شناسی را خواهند داشت — به‌ویژه کسانی که دسترسی به منابع تخصصی یا تجربه‌ی وسیع ندارند.
کد خبر ۲۱۲۰۴۰۴۰۵.۰۶۰
منبع:گاردین
