بر اساس یک گزارش پژوهشی جدید، رونق سریع هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۵ باعث انتشار میزانی از دیاکسید کربن شده که با کل انتشار سالانه شهر نیویورک برابری میکند. نویسنده این مطالعه هشدار داده است که در حالی که شرکتهای فناوری از مزایای اقتصادی عصر هوش مصنوعی بهرهمند میشوند، هزینههای زیستمحیطی آن عملاً بر دوش جامعه قرار گرفته است.
این تحقیق که روز چهارشنبه منتشر شده، تلاش کرده برای نخستینبار اثرات زیستمحیطی «خودِ هوش مصنوعی» را بهطور مستقل از کل مراکز داده اندازهگیری کند؛ آن هم در سالی که استفاده از چتباتهایی مانند ChatGPT شرکت OpenAI و Gemini گوگل بهشدت افزایش یافته است. نتایج نشان میدهد مصرف آب مرتبط با هوش مصنوعی اکنون از کل تقاضای جهانی آب بطریشده نیز فراتر رفته است.
این آمار توسط «الکس دِفریس-گائو»، پژوهشگر هلندی و بنیانگذار مؤسسه Digiconomist، گردآوری شده است. به گفته او، انتشار گازهای گلخانهای ناشی از استفاده از هوش مصنوعی اکنون معادل بیش از ۸ درصد از کل انتشار جهانی بخش هوانوردی است. این مطالعه بر دادههای رسمی شرکتهای فناوری تکیه دارد و خواستار شفافیت بیشتر و الزامات سختگیرانهتر برای افشای اثرات اقلیمی این شرکتها شده است.
دفریس-گائو در اینباره میگوید: «هزینه زیستمحیطی هوش مصنوعی در مقیاس مطلق بسیار بالاست. در حال حاضر جامعه این هزینه را پرداخت میکند، نه شرکتهای فناوری. سؤال این است که آیا این وضعیت منصفانه است؟ اگر شرکتها از منافع این فناوری بهره میبرند، چرا نباید بخشی از هزینههای آن را نیز تقبل کنند؟»
بر اساس این برآوردها، ردپای کربنی سیستمهای هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۵ میتواند به ۸۰ میلیون تُن دیاکسید کربن برسد و مصرف آب آنها نیز تا ۷۶۵ میلیارد لیتر افزایش یابد. این نخستینبار است که اثر مصرف آب هوش مصنوعی بهطور مستقل محاسبه میشود و نتایج نشان میدهد مصرف آب مرتبط با AI بهتنهایی بیش از یکسوم بالاتر از برآوردهای قبلی برای کل مراکز داده است.
این یافتهها در نشریه علمی Patterns منتشر شدهاند. آژانس بینالمللی انرژی (IEA) نیز پیشتر اعلام کرده بود مراکز داده متمرکز بر هوش مصنوعی به اندازه صنایع بسیار پرمصرفی مانند ذوب آلومینیوم برق مصرف میکنند و انتظار میرود مصرف برق مراکز داده تا سال ۲۰۳۰ بیش از دو برابر شود.
به گفته منتقدان، این تنها آغاز ماجراست. «دونالد کمپبل»، مدیر بخش حمایتگری در نهاد غیرانتفاعی Foxglove در بریتانیا، تأکید کرده است که ساختوساز گسترده مراکز داده عظیم، که بهواسطه رشد هوش مصنوعی مولد شدت گرفته، میتواند پیامدهای اقلیمی بسیار سنگینی داشته باشد. او میگوید تنها یک مرکز داده «هایپراسکیل» جدید میتواند به اندازه چند فرودگاه بینالمللی انتشار کربن داشته باشد.
بر اساس گزارش IEA، بزرگترین مراکز داده هوش مصنوعی که اکنون در حال ساخت هستند، هرکدام بهاندازه مصرف برق دو میلیون خانوار انرژی نیاز دارند. ایالات متحده با ۴۵ درصد، چین با ۲۵ درصد و اروپا با ۱۵ درصد، بیشترین سهم را در مصرف برق مراکز داده دارند.
در بریتانیا، بزرگترین مرکز داده در حال برنامهریزی که در محل یک نیروگاه زغالسنگ قدیمی در نورثامبرلند ساخته میشود، در صورت بهرهبرداری کامل سالانه بیش از ۱۸۰ هزار تُن دیاکسید کربن منتشر خواهد کرد؛ رقمی معادل انتشار سالانه بیش از ۲۴ هزار خانه. در هند نیز سرمایهگذاری ۳۰ میلیارد دلاری در مراکز داده نگرانیهایی را درباره اتکا به ژنراتورهای دیزلی پشتیبان ایجاد کرده که به گفته شرکت مشاوره KPMG میتواند به «یک بدهی بزرگ کربنی» تبدیل شود.
نویسنده گزارش در پایان تأکید میکند افشای اطلاعات زیستمحیطی توسط شرکتهای فناوری هنوز برای ارزیابی دقیق اثرات مراکز داده ـ و بهویژه تفکیک اثرات هوش مصنوعی ـ کافی نیست. او اشاره کرده است که گوگل در گزارش اخیر خود درباره Gemini، مصرف آب مرتبط با تولید برق موردنیاز این سامانه را لحاظ نکرده است؛ موضوعی که به پیچیدهتر شدن تحقق اهداف اقلیمی شرکتهای بزرگ فناوری دامن میزند.
کد خبر ۲۱۵۰۴۰۹۲۹.۰۶۰
منبع: گاردین
