نتایج دو پژوهش تازه منتشرشده در نشریات Nature و Science نشان میدهد که چتباتهای هوش مصنوعی میتوانند تأثیری بسیار فراتر از تبلیغات سیاسی سنتی بر باورها و ترجیحات رأیدهندگان داشته باشند. این مطالعات که روی دهها هزار رأیدهنده واقعی انجام شده، هشدار میدهند که گفتگو با یک چتبات ممکن است بهطور قابلتوجهی جهتگیری سیاسی افراد را تغییر دهد.
نتایج کلیدی پژوهشها
در آزمایشی با حدود ۶۰۰۰ شرکتکننده از آمریکا، کانادا و لهستان، ترجیحات سیاسی مردم پس از گفتگو با یک چتبات طراحیشده برای حمایت از یک نامزد خاص، تا ۱۵ درصد جابهجا شد.
در آمریکا این تغییر بین ۲ تا ۴ واحد گزارش شد؛ اما در کانادا و لهستان، این جابهجایی بهطور میانگین ۱۰ واحد بود.
تأثیر چتباتها چندین برابر بیشتر از تبلیغات معمول سیاسی تخمین زده شده است.
چرا چتباتها تا این حد قانعکنندهاند؟
پژوهشگران میگویند دلیل اصلی قدرت اقناعی بالا، نه داستانسرایی یا تحریک احساسات، بلکه ارائه حجم عظیمی از اطلاعات در قالب یک گفتوگوی تعاملی است.
هرچه چتبات اطلاعات بیشتری ارائه میدهد، قانعکنندهتر است — اما این باعث میشود احتمال طرح ادعاهای نادرست نیز بیشتر شود.
در لهستان، زمانی که از چتبات خواسته شد «حقایق ارائه نکند»، توان اقناعی آن ۷۸ درصد کاهش یافت.
خطر انتشار اطلاعات غلط
مطالعات نشان دادند چتباتهایی که برای نامزدهای جناح راست طراحی شده بودند، نسبت به نمونههای حامی جناح چپ، ادعاهای نادرست بیشتری تولید میکردند.
دلیل این موضوع به گفته پژوهشگران، حجم بالاتر اطلاعات نادرست موجود در اینترنت و شبکههای اجتماعی راستگرا است که هوش مصنوعی از آنها یاد میگیرد.
در یک آزمایش بزرگتر با ۷۷ هزار شرکتکننده در بریتانیا، مشخص شد مردم بهطور یکسان تحتتأثیر اطلاعات درست و غلط ارائهشده توسط چتبات قرار میگیرند.
تأثیر گسترده بر موضوعات سیاسی
این پژوهش فقط روی نامزدها متمرکز نبود. شرکتکنندگان درباره ۷۰۰ موضوع سیاسی مانند مهاجرت، سقط جنین و امنیت ملی با چتبات گفتگو کردند.
پس از مکالمه، امتیازات آنها ۵ تا ۱۰ واحد به سمت موضعی که چتبات از آن حمایت میکرد حرکت کرد — و یکسوم این تغییرات حتی پس از یک ماه باقی ماند.
تعامل انسانیوار؛ عامل اصلی
محققان دریافتند که نوع مدل هوش مصنوعی اهمیت زیادی ندارد؛ بلکه ماهیت مکالمه تعیینکننده است.
اگر همان مطالب بهصورت یک پیام یکطرفه ارائه میشد، اثر آن نصف حالت گفتگو بود.
همچنین تلاش چتباتها برای شخصیسازی پیامها تأثیر چندانی نداشت.
جمعبندی و هشدار پژوهشگران
محققان تأکید میکنند که نگرانی اصلی باید شیوه آموزش مدلها و اهداف طراحان چتباتها باشد؛ چرا که این ابزارها میتوانند بهسادگی برای نفوذ سیاسی مورد سوءاستفاده قرار گیرند.
دیوید رَند، پژوهشگر دانشگاه کرنل، میگوید:
«چتباتها دقیقاً همان کاری را انجام میدهند که طراح به آنها گفته است. نباید تصور کنیم همه آنها با نیت خیر ساخته شدهاند. همیشه باید پرسید چه کسی این مدل را طراحی کرده و دستورکار سیاسی آن چیست.»
کد خبر ۲۱۹۰۴۰۹۱۵.۳۵۹
منبع: نیچر
