یکی از اسرار بزرگ و هزارانساله زمین با کمک هوش مصنوعی گام مهمی بهسوی حل شدن برداشت. دشتهای سوزان جنوب پرو، سالهاست که میزبان خطوط و نقشهای مرموز نازکا هستند؛ آثاری که تنها از آسمان قابل مشاهدهاند و شکل حیوانات، انسانها و نمادهایی را نشان میدهند که بیش از دو هزار سال قدمت دارند.
اکنون، تیمی به رهبری «ماسائو ساکای» از دانشگاه یاماگاتا ژاپن، با همکاری IBM Research، از یک مدل هوش مصنوعی برای اسکن دقیق این منطقه استفاده کردهاند. در مدت تنها شش ماه، این مدل ۳۰۳ نقش تازهی سطحی را شناسایی کرد که تعداد کل گلیفهای شناختهشده را به بیش از ۴۳۰ عدد رساند.
این طرحها شامل تصاویری از سر انسان، شترسانان، پرندگان، نهنگ قاتل، گربهسانان و حتی صحنههای آیینی هستند. برخی از این نقوش کوچکتر، در نزدیکی مسیرهای باستانی کشف شدهاند که گمان میرود در مراسم مذهبی یا آموزشی بهکار میرفتهاند.
بررسیها نشان میدهد که برخی از این نقوش حتی پیش از طراحی گلیفهای مشهور خطی (مثل تصویر پرنده غولپیکر) کشیده شدهاند. این یافتهها نهتنها اطلاعات تازهای درباره نحوه زندگی و باورهای مردم نازکا ارائه میدهند، بلکه نشاندهنده استفاده از تصویر بهجای زبان نوشتاری برای آموزش، هدایت و آیینهای جمعی بودهاند.
مزیت استفاده از هوش مصنوعی در این پروژه، سرعت و دقت بیسابقه در شناسایی مناطق مهم بود. درحالیکه بررسی دستی منطقهای به وسعت ۵۰۰ کیلومتر مربع سالها زمان میبرد، الگوریتمهای یادگیری ماشینی توانستهاند در روزهایی کوتاه، نقاط حساس را مشخص کرده و کار میدانی را هدفمند کنند.
این موفقیت، گامی بزرگ برای آینده باستانشناسی است؛ نهتنها در پرو، بلکه در سراسر جهان. هوش مصنوعی به ما کمک میکند بدون آسیبزدن به میراث فرهنگی، بهتر آن را کشف، مستندسازی و محافظت کنیم.
نسخه کامل این مطالعه در نشریه Proceedings of the National Academy of Sciences منتشر شده است.
کد خبر ۲۱۲۰۴۰۲۱۶.۷۷۹
منبع: earth.com